Bij spouwmuurisolatie in bestaande woningen moet rekening gehouden worden met vleermuizen. Deze beschermde diersoort verblijft soms in spouwmuren om te rusten of te overwinteren. Met de nieuwste onderzoeksmethode, eDNA, kan hun aanwezigheid nauwkeurig worden vastgesteld. Voor isolatiebedrijven vraagt dit om extra aandacht voor de wet- en regelgeving: voordat er geïsoleerd mag worden, moet zeker zijn dat er geen vleermuizen aanwezig zijn. Tot begin 2025 was natuurvriendelijk isoleren de enige manier om hiermee om te gaan. Maar wat houdt eDNA precies in? En wat betekent dit voor de dagelijkse praktijk van isoleren?
eDNA staat voor ‘environmental DNA’. Dat is DNA dat dieren achterlaten in hun leefomgeving, bijvoorbeeld via huidcellen, uitwerpselen of urine. Bij spouwmuren kan eDNA via vocht of luchtcirculatie terechtkomen op plekken die onderzocht kunnen worden, zoals met wattenstaafjes of verfrollers in ventilatieopeningen of spleten.
Door monsters te nemen uit de spouwmuur en deze in een gespecialiseerd laboratorium te analyseren, kan er met hoge nauwkeurigheid vastgesteld worden of er vleermuis-DNA aanwezig is.
eDNA
Bij eDNA-onderzoek is er sprake een onderzoek waarbij gekeken wordt of er daadwerkelijke vleermuizen gedetecteerd zijn. Wanneer er DNA van vleermuizen word waargenomen kan dat grote gevolgen hebben voor de isolatiewerkzaamheden. De andere methode, natuurvrij maken van de woning, is dan niet meer toegestaan. Hoe dit traject dan wel precies in zijn werk gaat wordt hieronder uitgebreid toegelicht.
Vleermuizen verblijven vaak in een spouwmuur en gebruiken kleine openingen om naar binnen en buiten te gaan. Hierbij verliezen ze sporen die DNA bevatten, zoals huidcellen en keutels. Bij het toepassen van de eDNA-methode wordt de volgende stappen genomen:
4. Wel DNA aangetroffen: als de eDNA-test positief is, mag een woning op korte termijn niet geïsoleerd worden. De woningeigenaar moet een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit aanvragen bij de provincie. Meestal hoort daar een ecologisch onderzoek bij. Een alternatief is wachten op een gemeentelijk soortenmanagementplan (SMP); daarmee geldt de vergunning voor een hele gemeente of gebied en is een individueel traject niet nodig.
Voordelen:
Nadelen:
De regelgeving rondom vleermuizenbescherming is gebaseerd op de Wet natuurbescherming en Europese habitatrichtlijnen. Vleermuizen zijn strikt beschermd, wat betekent dat je hun verblijfplaatsen niet mag verstoren of vernietigen zonder ontheffing.
De laatste jaren groeit de roep om meer ruimte voor woningisolatie vanwege de klimaatdoelen. Tegelijk neemt ook het bewustzijn over biodiversiteit toe. Hierdoor is er politieke druk om oplossingen te vinden die beide belangen dienen. Sinds 7 maart 2025 is de eDNA methode als erkende maatregel opgenomen in de Omgevingsregeling.
Voor isolatiepartijen betekent dit dat zij zich zullen moeten laten opleiden in het juiste afnemen van het DNA monster. Ook moeten er extra kosten doorberekend worden aan de klant voor dit onderzoek en komt daar bij een positief testresultaat bovenop dat er niet direct geïsoleerd mag worden, maar er nog andere trajecten gestart moeten worden die lang kunnen duren. Anderzijds kunnen zij bij een negatieve uitslag direct isoleren wat zorgt voor een betere doorstroom van de opdrachten en verspreiding het gehele jaar rond.
Heb je interesse in het laten isoleren van je spouwmuur en wil je meer weten over de mogelijkheden? Vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan en onze isolatie adviseurs komen bij je langs!
