Vocht in je woning is vervelend én slecht voor je gezondheid. Schimmelplekken, loslatend stucwerk en een muffe geur kunnen allemaal signalen zijn van vochtproblemen. Een veel voorkomende misvatting is dat vochtproblemen en het na-isoleren van de spouwmuur altijd met elkaar te maken hebben. Opmerkingen als dat een spouw moet ventileren en een geïsoleerde spouwmuur dat niet meer kan, komen dagelijks voorbij. In deze blog beantwoorden we de meeste gestelde vragen over vochtproblemen bij spouwmuurisolatie.
De oorspronkelijke functie van een spouw is het beschermen van de woning tegen vocht (regen) van buitenaf. Tussen de binnen- en buitenmuur zit een open ruimte die voorkomt dat regenwater door de muur naar binnen trekt. Veel mensen denken dat die ruimte (de spouw) bedoeld is om te ventileren, maar dat is een misverstand. Een spouw is van oorsprong namelijk niet bedoeld voor ventilatie, maar om te voorkomen dat vocht van de buitenmuur (het buitenblad) doorslaat naar de binnenmuur (het binnenblad).
Bij een correcte en vakkundige isolatie van de spouw blijft die functie volledig intact. Sterker nog: moderne isolatiematerialen verbeteren de werking van de spouw en zorgen daarnaast voor meer comfort en een lagere energierekening zonder risico op vochtproblemen bij spouwmuurisolatie, mits dit op de juiste en vakkundig word aangebracht.
Laten we met de deur in huis vallen: in sommige gevallen kunnen er vochtproblemen bij spouwmuurisolatie ontstaan na het aanbrengen van spouwmuurisolatie. Dat wordt vaak direct toegeschreven aan de isolatie zelf, maar in werkelijkheid ligt de oorzaak meestal ergens anders. Er zijn een aantal zaken belangrijk als het gaat om het aanbrengen van spouwmuurisolatie.
De inspectie kan echt het verschil maken tussen een goed uitgevoerde na-isolatie en mogelijke vochtproblemen bij spouwmuurisolatie achteraf. Tijdens deze opname wordt de spouw door een isolatieadviseur op meerdere plekken gecontroleerd met een endoscoop om een goed beeld te krijgen van de staat van de spouwmuur. Er wordt gekeken naar onder andere vervuiling, de breedte van de spouw en mogelijke bouwtechnische bijzonderheden.
Daarnaast wordt de gevel op vorstschade, scheuren en de algemene staat van het metselwerk gecontroleerd. Ook het voegwerk wordt beoordeeld, omdat dit invloed heeft op de wateropname van de gevel. Tot slot wordt ook gekeken naar eventuele aangrenzende woningen met een gedeelde spouwmuur. Deze grondige aanpak zorgt ervoor dat er beoordeeld kan worden of dat er verantwoord geïsoleerd kan worden en er geen vochtproblemen bij spouwmuurisolatie ontstaan.
Om vochtproblemen na het isoleren van de spouw te voorkomen is niet alleen een grondige inspectie van de constructie belangrijk, maar ook de keuze van het juiste materiaal. Vooral bij spouwmuurisolatie speelt het een grote rol dat het isolatiemateriaal vochtbestendig is, terwijl het isolatiepakket toch kan ademen.
Een goed voorbeeld zijn de EPS-parels van AddGreen. Deze parels zijn vochtwerend, doordat de gesloten cellen voorkomen dat water binnendringt. Tegelijkertijd is de structuur van de spouwmuurisolatie dampopen. Dat betekent dat eventueel vocht dat al in de muur aanwezig is, naar buiten kan ontsnappen. Op die manier helpt het materiaal om vochtproblemen zoals schimmel of houtrot te voorkomen.
Ook Supafil glaswolvlokken van Knauf combineert deze eigenschappen. Het materiaal is gesiliconiseerd, waardoor het waterafstotend en dus vochtwerend is. Tegelijkertijd blijft het dampopen, zodat condens van binnenuit kan verdampen.
Hoe werkt dit technisch?
Het geheim zit in het verschil tussen water in vloeibare vorm en waterdamp. Watermoleculen in vloeibare vorm zijn groter dan de moleculen van waterdamp. Materialen zoals EPS-parels en Supafil stoten vloeibaar water af, terwijl ze de kleinere waterdampmoleculen wél doorlaten. Zo kan een materiaal tegelijkertijd vochtwerend én dampopen zijn – precies wat nodig is voor een gezond en duurzaam isolatiepakket.
Als laatste is bij de plaatsing van het isolatiemateriaal het van cruciaal belang dat dit als een sluitend pakket wordt aangebracht om koudebruggen te voorkomen. Een koudebrug is een zwakke plek in de isolatie van een gebouw, waar warmte sneller naar buiten kan ontsnappen en kou makkelijker naar binnen kan dringen. Dit gebeurt vaak op plaatsen waar de isolatie onderbroken is of als het pakket niet sluitend genoeg is.
Om vochtproblemen bij spouwmuurisolatie te voorkomen is het verstandig om een professioneel bedrijf in te schakelen die met geavanceerde computergestuurde machines werken die monitoren, bijsturen en vastleggen hoeveel isolatiemateriaal in de spouwmuur gaat.
Om uit te leggen wat er écht gebeurt bij vocht in de spouwmuur, wordt het verhaal ietsje technischer. In een spouwmuur zonder isolatiemateriaal, is een natuurlijke luchtstroom aanwezig. Warme lucht vanuit de binnenmuur komt in de spouwmuur samen met de koude lucht waardoor condensatie optreedt. Het punt van condenseren is in dit geval tegen de binnenmuur in de spouw. De natuurlijke luchtstroom zorgt ervoor dat de spouw ventileert en deze condens geventileerd word.
Bij een geïsoleerde spouw werkt dit net iets anders. Wanneer een spouwmuur gevuld is met isolatiemateriaal is het niet zo dat er helemaal geen ventilatie meer plaatsvindt. Het grootste verschil met een niet-geïsoleerde spouw, is dat er geen condensatie meer optreed in de spouwmuur. Het isolatiepakket zorgt er namelijk voor dat de warme en koude lucht elkaar niet meer tegenkomen. Daardoor wordt het risico op vochtproblemen bij spouwmuurisolatie juist kleiner, mits het juiste materiaal wordt toegepast en de gevel vooraf goed gecontroleerd is op scheuren of andere gebreken.
Zie je vochtplekken op je muur of is er sprake van schimmelvorming? Dan is het tijd om actie te ondernemen. Laat eerst onderzoeken waar het vocht vandaan komt: optrekkend vocht vanuit de grond, doorslaand vocht van buitenaf of condensatie van binnenuit.
Is de spouwmuur ooit na geïsoleerd? Dan is het verstandig om de staat van het isolatiemateriaal te laten controleren. Materialen zoals UF-schuim hebben een beperkte levensduur. Ook glaswol wat in de jaren '80 werd gebruikt voor na-isolatie was veel minder bestand tegen vocht en werd op een lager densiteit (dichtheid) ingeblazen wat in de loop van de jaren vochtproblemen kan veroorzaken. Ook kan het zijn dat het materiaal niet goed is aangebracht waardoor er koudebruggen ontstaan zijn.
Bij verouderde of natte isolatie is het advies om het isolatiemateriaal uit de spouwmuur te verwijderen en deze opnieuw te isoleren. Vochtproblemen bij spouwmuurisolatie kunnen dicht bij elkaar liggen, maar met de juiste aanpak hoeft isolatie zeker niet de boosdoener te zijn, het kan juist deel van de oplossing zijn.
Het is niet verstandig om een vochtige muur te isoleren zonder eerst het vochtprobleem aan te pakken. Doe je dat wel, dan kan het vocht opgesloten raken en grotere schade veroorzaken, zoals schimmelvorming of aantasting van de constructie. Het belangrijkste is dus om de oorzaak van de vochtproblemen te achterhalen en verhelpen.
In principe kan de spouwmuur geïsoleerd worden zodra de vochtproblemen verholpen zijn. Om zeker te zijn van je zaak is het goed om een professional mee te laten kijken. Bij spouwmuurisolatie is het belangrijk dat de spouw droog en schoon is vóór het vullen. Vochtproblemen bij spouwmuurisolatie vragen om een zorgvuldige aanpak, waarbij eerst de oorzaak van het vocht wordt aangepakt om later optimaal én veilig te kunnen isoleren.
Ventileren blijft belangrijk!
Ook blijft het altijd belangrijk om je woning goed te ventileren. Spouwmuurisolatie voorkomt condensatie in de spouw, maar vocht kan nog steeds binnenshuis ontstaan door douchen, koken of ademen. Zonder goede ventilatie blijft dat vocht binnen, met kans op schimmelvorming.
Vocht in de buitenmuur kan veroorzaakt worden door poreus metselwerk, slechte voegen, kapotte regenpijpen of een niet-geïsoleerde muur die continu nat wordt. Acties die je kunt ondernemen:
Als het isolatiemateriaal in je spouw verzadigd is met vocht, zal het zijn isolerende werking verliezen en het vocht vasthouden. In dat geval is het soms nodig om het oude isolatiemateriaal te laten verwijderen.
Dit kan bijvoorbeeld met een speciale zuigtechniek. Daarna kan de spouw opnieuw worden gevuld met een geschikt materiaal zoals EPS-parels of HR++ minerale wol, mits het vochtprobleem verholpen is.
Doorslaand vocht ontstaat als regenwater door de gevel naar binnen trekt. Je herkent het vaak aan vochtplekken aan de binnenzijde van buitenmuren, vooral bij langdurige regen. Oplossingen hiervoor zijn:
Een goede inspectie van de gevel is altijd stap één.
Een vochtige binnenmuur kan verschillende oorzaken hebben: optrekkend vocht, een koudebrug, slechte ventilatie of lekkage. Zorg eerst voor een juiste diagnose. Wordt het vocht van onderaf aangevoerd? Dan heb je mogelijk te maken met optrekkend vocht en is een vochtkering of injectie noodzakelijk.
Komt het vocht van buiten? Dan moet je kijken naar de staat van de gevel, de regenwaterafvoer en of er sprake is van doorslaand vocht. Soms kan gevelimpregnatie of buitengevelisolatie een oplossing bieden, mits goed uitgevoerd.
Het is een misverstand dat vochtproblemen bij spouwmuurisolatie altijd met elkaar verbonden zijn. Belangrijk is dat andere zaken zoals voegwerk, de staat van de gevel en spouwmuur in orde zijn. Vochtproblemen en spouwmuurisolatie worden vaak met elkaar in verband gebracht, maar in veel gevallen ligt de oorzaak ergens anders. Twijfel je over de staat van je gevel, spouw of muren? Laat dan een inspectie uitvoeren vóór je gaat isoleren of renoveren. Zo voorkom je problemen en zorg je voor een gezonde, duurzame woning.
