Beelden: Gerbert Voortman & Wiegert Steen
Een geïsoleerd huis is energiezuinig, comfortabel en draagt bij aan CO2-uitstoot-reductie
Spouwmuurisolatie is in de meeste gevallen de meest effectieve isolatiemethode. Dat is gunstig voor uw energierekening, uw wooncomfort en het milieu.
Deze isolatie-methode heeft echter ook gevolgen voor vleermuizen: Vleermuizen wonen in de holle ruimtes die wij ‘spouwen noemen. Als die ruimtes in spouwmuren er bijna niet meer zijn, zal dit een negatief effect hebben op de vleermuizen-stand. Dit terwijl vleermuizen gewoon nuttige dieren zijn die insecten eten (tot 3000 per nacht). Bovendien zijn vleermuizen een beschermde diersoort
Er zijn nog steeds heel veel huizen zonder spouwmuurisolatie
Omdat er in Nederland nog heel veel huizen zijn die nog geen spouwmuurisolatie hebben, is het voortaan verplicht om natuurvriendelijk te isoleren. Natuurvriendelijk isoleren voorziet erin dat de vleermuizen beschermd worden door bijvoorbeeld alternatieve woonruimte aan te bieden. Ook worden de dieren beschermd via een ‘uitvliegsysteem’ voor en tijdens het aanbrengen van spouwmuurisolatie. Op deze pagina leggen wij uit hoe wij van ISOenergy dit via natuurvriendelijk isoleren aanpakken. Ook leggen we uit waarom het belangrijk is om met een professioneel isolatiebedrijf zoals ISOenergy te werken als u spouwmuurisolatie wilt laten aanbrengen.
Natuurvriendelijk isoleren is een vastgestelde term
Een term die richting geeft maar die ook wat verwarrend is. Zo zou je kunnen denken dat het gaat om isoleren met natuurvriendelijke isolatiematerialen. Of omdat woningisolatie gunstig is voor het reduceren van de CO2-uitstoot. Dat is allemaal waar maar niet wat wordt bedoeld. Natuurvriendelijk isoleren (natuurinclusief, natuurvrij isoleren) is een nieuwe isolatiemethode (initiatief Provincie Utrecht i.s.m. isolatiebedrijven). De methode voorziet erin dat er bij het aanbrengen van spouwmuurisolatie rekening wordt gehouden met eventueel aanwezige beschermde diersoorten. Zo zorgt de methode ervoor dat er tijdens het isoleren geen vleermuizen gedood kunnen worden. Dit omdat er maatregelen worden genomen waardoor vleermuizen wel naar buiten kunnen vliegen maar niet meer naar binnen. Ook wordt er alternatieve woonruimte aangeboden.
Om vleermuizen te beschermen kan via ecologisch onderzoek bekeken worden of er vleermuizen leven
Dit duurt zeker een jaar en soms langer. Een dergelijk onderzoek kost bovendien duizenden euro’s. Dit is vaak meer dan de kosten voor het aanbrengen van de spouwmuurisolatie zelf. Door uw woning – voor het laten aanbrengen van spouwmuurisolatie – natuurvrij te laten maken, bespaart u deze kosten. Een duur ecologisch onderzoek voor uw huis is dan namelijk niet meer vereist.
In Nederland mag u geen spouwmuurisolatie meer aan (laten) brengen zonder vooraf maatregelen genomen te hebben. Natuurvriendelijk isoleren is dus verplicht. De woningeigenaar en het isolatiebedrijf hebben beide een wettelijke Zorgplicht voor o.a. beschermde diersoorten zoals vleermuizen. Deze Zorgplicht is vastgelegd in de ‘Wet natuurbescherming’. Hierover heeft de Raad van State op 2 augustus 2023 uitspraak gedaan.
Vleermuizen beschermen en spouwmuurisolatie aanbrengen; kan dat?
Woningen waar in de spouwmuren vleermuizen of andere dieren leven, zomaar isoleren, is verboden. Er moet dan ook op een professionele manier te werk worden gegaan. Dit om zo goed mogelijk aan te kunnen tonen dat uw woning natuurvrij is. Dit doen wij volgens de methodiek natuurvriendelijk isoleren. Dit is een groot en technisch document.
Folder Natuurvrij maken woning
Wilt u meer informatie over natuurvriendelijk isoleren? Bekijk dan eens onze folder!
De Wet natuurbescherming schrijft voor dat Nederlandse natuurgebieden, plant- en diersoorten beschermd moeten worden
Kwetsbare diersoorten mogen niet verdwijnen. Het is dan ook verboden de verblijfplaats van deze diersoorten te vernielen. De Wet natuurbescherming is gebaseerd op het Europese Natuurbeleid. Hierin is ook de bescherming van diverse bedreigde vleermuis-soorten opgenomen. Elke burger dient zich hieraan te houden. Dit heeft ook gevolgen voor de manier waarop we spouwmuren isoleren. Wanneer deze wet wordt overtreden – door een huis niet natuurvriendelijk te isoleren – kan dit worden bestraft met hoge boetes! Dit voor woningeigenaren, woningbouwverenigingen, VVE’s en isolatiebedrijven.
Het ‘Soortenmanagementplan’
Natuurvriendelijk isoleren gaat hand in hand met een Soortenmanagementplan. Een Soortenmanagementplan (SMP) beschrijft het leefgebied en de populatie van beschermde diersoorten. Hierdoor kunnen beschermde dier- en plantsoorten in stand gehouden worden en ook kunnen populaties hierdoor toenemen.
Een ecoloog stelt een Soortenmanagementplan op voor een bepaald gebied. Dit veelal in overleg met provincies of gemeentes. Het opstellen van een Soortenmanagementplan kan tot twee jaar duren. Hiervoor is aan alternatief voorhanden: het Pre-SMP. Wanneer het Soortenmanagementplan wordt aangevraagd, start de Pre-SMP-fase per direct. Hierdoor kunnen klimaatdoelen alsnog behaald worden.
Het natuurvrij maken van een woning wordt min. vijf dagen voor het aanbrengen van de spouwmuurisolatie gedaan
Dit bovendien in de juiste periode en volgens de natuurkalender. Dit houdt in:
Het natuurvrij maken van uw woning dient onder certificatie plaats te vinden
Het zelf ‘natuurvrij maken’ van uw spouwmuren raden wij om bovengenoemde reden sterk af. Via een gecertificeerd isolatiebedrijf voorkomt u – bij controle – vervelende discussies als: Is het natuurvrij maken wel (juist) gedaan? Kunt u dit laten zien? Is het verricht op het juiste moment volgens de natuurkalender? Etc.
De natuurkalender toont terugkerende natuurverschijnselen
Voor het natuurvriendelijk isoleren van uw spouwmuren is de natuurkalender voor de vleermuis belangrijk. Hieruit kunt u afleiden welke werkzaamheden er in een bepaalde periode wel of niet gedaan kunnen worden.
Voor de vleermuis heeft de natuurkalender twee belangrijke periodes
1 . De winterrust (winterslaap)
2. De kraamperiode
Met deze perioden dient u rekening te houden bij spouwmuur- en of dakisolatie
Tussen 1 november en 1 maart zijn vleermuizen niet actief
Vleermuizen verblijven in de spouwmuur en vliegen zelden uit. Het is in deze periode niet toegestaan spouwmuren te isoleren. Mits de muren VOOR de winterslaap natuurvrij gemaakt zijn. Dan mag het wel.
Het isoleren van spouwmuren in de winter kan alleen wanneer muren voor 1 november natuurvrij gemaakt zijn
Daarna moet er gewacht worden op het voorjaar. Het nemen van voorbereidende maatregelen voor het natuurvrij maken van de woning mag in deze periode wel.
De kraamtijd van de vleermuis loopt ong. van 1 april t/m 1 augustus
Ook in deze periode mag u niet zomaar uw spouwmuren laten isoleren. Isoleren is alleen toegestaan als de spouwmuur vóór de kraamtijd natuurvrij gemaakt is. Dit zodat zeker is dat er geen vleermuizen aan het kramen zijn.
Het natuurvrij maken van de spouwmuren ín de kraamtijd is niet toegestaan
Dit omdat moeder-vleermuizen de spouwmuur regelmatig verlaten om eten te verzamelen voor de jongen. Zij kunnen dan door de genomen natuurvrij-maatregelen echter niet meer naar binnen. Hierdoor zullen de jongen door honger sterven. Het isoleren van spouwmuren in de kraamtijd kan dus alleen als de muren voor 1 april natuurvrij gemaakt zijn. Wanneer dit niet het geval is, zal er gewacht moeten worden tot 1 augustus.
Aandachtspunt natuurkalender
De natuurkalender is vanzelfsprekend afhankelijk van weersomstandigheden. De natuurkalender is dus geen vast schema dat ‘zwart-wit’ geldig is. Zo kan bij een warm najaar de winterrust later intreden of zal de kraamperiode door een lange, koude winter uitgesteld kunnen worden.
Een nadeel van natuurvriendelijk isoleren is dat isolatiewerkzaamheden goed gepland moeten worden
Nadenken over spouwmuurisolatie wanneer de temperatuur echt gaat zakken, is dan ook te laat. Dan moet er gewacht worden tot het voorjaar, als het stookseizoen voorbij is. Denk daarom goed na en schakel ons in als u twijfelt of zeker wilt weten dat u goed geholpen wordt.
